Gabriele d'Annunzio.

"Świadomość zmieniała się w bezbrzeżną rzekę myśli. A myśli pojedyncze stawały się żarliwe, jak wielkie namiętności i poruszały duszę, do której znajdował dostęp każdy możliwy niepokój. Uczucie zaznane tylko w myślach stawało się tak wyraziste, jak uczucie zaznane w rzeczywistości. Kojarzenie ze sobą wrażeń powodowało, że przymglone wspomnienia nabierały nagle jaskrawej jasności. Najdziwniejsze i najrzadsze ciągi skojarzeń wprowadzały jego wyobraźnię w długotrwałe, cudowne uniesienia".

"Dobrze wiedział, że miłość przynosi ludziom najgłębszy smutek, jako że jest najwyższym wysiłkiem na jaki człowiek się porywa, aby wyjść z samotności. A mimo to dążył do miłości w nieustępliwym uniesieniu"

                       Gabriele d'Annunzio - "Triumf Śmierci".

Wybrałam te dwa cytaty, gdyż według mnie, mogą one być kluczem do osobowości Gabriela d'Annunzio, takiego, jakiego zobaczyłam oczami duszy, kiedy przestąpiłam progi jego domu. Pojechałam tam powodowana ciekawością, gdyż chciałam z bliska spojrzeć na pamiątki po człowieku, który w dalszym ciągu jest dla Włochów jednym z najbardziej znaczących bohaterów narodowego panteonu. Mam też wrażenie, że w oczach rodaków nie dyskredytują go niewątpliwe związki z faszyzmem w jego początkowym okresie oraz fakt, że często jest nazywany Janem Chrzcicielem tego ruchu. Cały ten problem trudno mi ocenić w sposób jednoznaczny, gdyż jest to zadanie dla wytrawnych historyków, jednak temat bardzo mnie zainteresował, więc zdarzyło mi się rozmawiać o tym z Włochami i sądzę, że w wielu przypadkach są oni dalecy od totalnego potępienia faszyzmu, zwłaszcza w jego zaraniu. Oczywiście, wszyscy głośno odżegnują się od rasizmu (który we włoskim wydaniu nie był tak istotną tendencją, jak to miało miejsce w Niemczech) zabójstw politycznych i sojuszu z Hitlerem, jednak podkreślają fakt, iż po wyniszczającej I Wojnie ta ideologia, w swoich początkach państwowotwórcza i nawiązująca do tradycji starożytnego Rzymu, apelowała przede wszystkim do poczucia wielkości narodu, który w istocie nie miał zbytnich powodów do dumy z racji problemów ekonomicznych oraz braku narodowej jedności. W tej trudnej sytuacji wybawieniem mogło być pojawienie się "silnego człowieka", nowego wodza, który niczym ojciec surowy a czasem wręcz groźny, zapanowałby nad sytuacją i zagwarantował poczucie bezpieczeństwa. Nawet rezygnacja z przywilejów demokracji w zamian za przywileje socjalne, nie wydawała się czymś nie do przyjęcia ludziom znękanym wojną i niedostatkiem. Na dodatek powojenne podziały w Europie nie budziły we Włochach entuzjazmu, co stwarzało dobry grunt dla kolonialnych, rewizjonistycznych i wielkościowych idei. Nota bene, w owych czasach podobne tendencje dały się odczuć w wielu innych europejskich państwach, także w Polsce, o czym doskonale wiedzą miłośnicy historii.

Gabriele d'Annunzio dziś jest dla Włochów nie tylko poetą i pisarzem, którego czytają i o którym uczą się w szkole. Pamięta się przede wszystkim o tym, że był człowiekiem, który miał odwagę dobrowolnie rzucić się w wojenną awanturę, aby wcielić w życie swoje idee. Kiedy w 1915 roku zaciągnął się do wojska jako ochotnik miał pięćdziesiąt dwa lata, więc z racji wieku nie podlegał mobilizacji i z całym spokojem mógł pozostać w domowych pieleszach. Wykazał się przy tym błyskotliwą inteligencją organizując przedsięwzięcia znaczące dla włoskiej propagandy, takie jak "Beffa di Buccari"* i "Lot na Wiedeń"** które zaprojektował a później wziął w nich czynny udział. Wielokrotnie dawał tez dowody wielkiej osobistej odwagi jako dowódca i z tego powodu był powszechnie szanowany; został również wielokrotnie odznaczony (ogółem otrzymał dziesięć medali za zasługi bojowe). Szczytowym momentem w  politycznej karierze d'Annunzia, było stworzenie  ochotniczego Legionu, który pod jego dowództwem we wrześniu 1919 roku zajął miasto Fiume, rugując sprzymierzone siły francusko-angielsko-amerykańskie. D'Annunzio utworzył tam niezależną Republikę Carnaro, co miało być początkiem procesu uzyskania dla Włoch Istrii i Dalmacji, gdzie od czasów Republiki Weneckiej włoskie wpływy były bardzo silne. Jednak ta akcja postawiła rząd włoski w niezręcznej sytuacji wobec aliantów i reszty Europy, co poskutkowało wysłaniem wojska i usunięciem rebeliantów w grudniu 1920 roku w wyniku bratobójczej walki. Natomiast poparcie polityczne przyszło wówczas ze strony  faszystów, do których po wycofaniu  z miasta przyłączyli się legioniści d'Annunzia. Sam pisarz po opuszczeniu Fiume udał się do swojej willi Cargnacco w Gardone Riviera, gdzie mieszkał aż do śmierci w 1938 roku. Jednak ta emigracja wewnętrzna nie była równoznaczna z całkowitym wycofaniem się z życia politycznego, gdyż Gabriele d'Annunzio ze swojego dobrowolnego odosobnienia w dalszym ciągu sprawował "rząd dusz" otoczony powszechnym szacunkiem narodu, który nie zapomniał o jego wojennych zasługach, dlatego też najczęściej mówiono o nim po prostu "Commandante" lub "Vate" czyli Mistrz.

Ta notatka, to kilka słów wprowadzenia do relacji z tego, co zobaczyłam, kiedy odwiedziłam niezwykły dom d'Annunzia w Gardone Riviera i pozostałe części kompleksu, który tam stworzył. W najbliższym czasie nastąpi ciąg dalszy, gdzie spróbuję zmierzyć się z opisem Vittioriale Degli Italiani i różnymi aspektami życia poety, które było tak bujne i niezwykłe, że wystarczyłoby na kilka nieprzeciętnych ludzkich egzystencji.

Zdjęcia zamieszczone w tym poście zrobiłam w trakcie projekcji filmu edukacyjnego, który można obejrzeć w muzeum poświęconym poecie; stąd ich nie najlepsza jakość i obecność logo "Luce" w prawym górnym rogu.

*"Beffa di Bucari" to epizod, jaki miał miejsce w czasie I Wojny Światowej, kiedy do portu Bucari (Bakar) miejscu stacjonowania austriackich jednostek, wpłynęły trzy włoskie torpedowce MAS, aby odpalić swoje pociski. Ponieważ nieprzyjacielskie okręty były chronione sieciami zabezpieczającymi, torpedy nie wyrządziły im większych szkód, lecz sam fakt wejścia Włochów do obcego portu wojennego i ich bezpieczne wycofanie się po akcji, ośmieszył przeciwnika. Do tego efektu walnie się przyczyniło również to, że w porcie wyrzucono trzy butelki z trójkolorową flagą i odręcznym pismem d'Annunzia, wykpiwającym porządek w austriackiej marynarce.

**"Lot na Wiedeń" to inny, spektakularny epizod wojenny, którego pomysłodawcą był d'Annunzio. Wespół ze swoją eskadrą aeroplanów "San Marco" przeleciał nad austriackim terytorium aż do Wiednia, gdzie piloci rozrzucili propagandowe ulotki w języku włoskim i niemieckim. Nietrudno sobie wyobrazić, jakie wrażenie zrobiło to na wiedeńczykach, tym bardziej, że ulotki mówiły, iż jest to jedynie zapowiedź drugiego nalotu, podczas którego na miasto mogą spaść bomby.

Jak widać, bogactwo osobowości pisarza rzeczywiście było ogromne... Mężny żołnierz, w potrzebie zmieniał się w błyskotliwego stratega lub polityka o własnych wizjach, które bez wahania wprowadzał w czyn. Jak się to ma do innego aspektu jego życia, jako dandysa, wyrafinowanego kochanka wielu niebanalnych kobiet, subtelnego poety autora niezrównanych, nastrojowych wierszy, czy prozaika zdolnego przeprowadzić dogłębną analizę ludzkiej duszy, to już na zawsze pozostanie jego tajemnicą...