Lombardia. Lago Maggiore, Santa Caterina del Sasso.

Zespół klasztorny Santa Caterina del Sasso leży  w miejscowości Leggiuno na lombardzkim brzegu Lago Maggiore. Jednak ze względu na jego specyficzne położenie większość odwiedzających przybywa statkiem ze Stresy, miasta leżącego na przeciwległym, piemonckim brzegu jeziora. Podobnie jak całe Lago Maggiore jest to miejsce nadzwyczaj malownicze. Klasztor zbudowano na wąskiej półce skalnej, wykutej w kilkudziesięciometrowym urwisku, w odległości piętnastu metrów od lustra wody a siedemdziesięciu od szczytu skały. Mówiąc obrazowo, wzniesienie od strony lądu ma kształt łagodnego, zielonego pagórka wyglądającego niczym przekrojony bochenek chleba, natomiast od strony wody  jest to pionowa skalna ściana,  schodząca wprost do jeziora, które w tym miejscu osiąga głębokość niemal dwustu metrów. Podobno obecnie można tam dotrzeć również pieszo, ponieważ z Leggiuno a właściwie jednej z jego frakcji, zwanej Reno, prowadzi  ścieżka wprost do klasztoru.

Przez wiele lat była ona niedostępna z powodu prac remontowych, więc przybywającym pozostawała jedynie droga wodna. Erem  jest własnością Prowincji Varese, która powierzyła ten obiekt zakonowi dominikanów; w umowie zastrzeżono obowiązek utrzymania jego podwójnej funkcji - religijnej i muzealnej. Zarząd Prowincji postanowił też przeprowadzić tu poważną inwestycję, mającą udostępnić go szerszej grupie osób. Dotychczas zarówno z niewielkiej przystani, jak i od strony lądu, prowadziły do niego jedynie malownicze ścieżki z licznymi stopniami wykutymi wprost w  pionowej skale. Z tego powodu miejsce to było nieosiągalne dla osób niepełnosprawnych oraz w nie najlepszej kondycji fizycznej. Po kilkuletnim okresie walki z różnymi trudnościami natury technicznej, do użytku turystów oddano wygodną windę. Budowa szybu i instalacja urządzenia trwały dość długo, ponieważ w trakcie prac napotkano liczne pęknięcia, zarówno w skale jak i w stojących na niej budynkach, co siłą rzeczy pociągnęło za sobą następne, niezbędne prace. Jednak te wszystkie starania znalazły swój pozytywny finał i w czerwcu 2010 roku dokonano uroczystego otwarcia inwestycji. Z tego co czytałam w prasie, ofertę dla turystów wzbogacono również o rejsy statków z niedalekiego, leżącego na tym samym brzegu Laveno.

Dotychczas do klasztoru można było dotrzeć jedynie ze Stresy, leżącej na przeciwległym brzegu jeziora, co pomimo niewątpliwej atrakcyjności rejsu bardzo wydłużało podróż. Turysta najpierw musiał przepłynąć promem na przeciwległy brzeg jeziora  do Intry a następnie wsiąść na statek zmierzający do Stresy, który dość długo krąży po tej części jeziora i zawija do kilku przystani. Ja sama, choć kilkakrotnie byłam w tych stronach, nigdy wcześniej nie dotarłam do klasztoru, właśnie z powodu braku czasu, gdyż zwykle kusiło mnie aby wysiąść na jednej ze ślicznych wysepek, Isola Bella lub Isola dei Pescatori. Wreszcie nadszedł dzień, który postanowiłam w całości poświęcić na zwiedzanie eremu i nie wysiadając po drodze popłynęłam prosto do Stresy, gdzie przesiadłam się na mniejszy statek do Santa Caterina del Sasso. Ponieważ przystań przy klasztorze jest mikroskopijna, więc mogą tam przybijać tylko łódki i inne niewielkie jednostki. Z powstaniem tego niezwykłego miejsca wiąże się bardzo interesująca historia. Mówi ona, iż  w XII wieku żył w okolicy bogaty kupiec Alberto Besozzi, który podobno nie stronił od uprawiania lichwy. Pewnego razu, płynąc łodzią po jeziorze, został zaskoczony przez burzę. Kiedy łódź się wywróciła, cudem udało mu się schronić na skałach, gdzie spędził straszne chwile, smagany deszczem i wichrem. Wtedy też złożył ślubowanie, że jeśli ocaleje, radykalnie zmieni  swoje życie. 

Udało mu się przetrwać nawałnicę, więc zgodnie z obietnicą rozdał majątek i poświęcił swe życie modlitwie oraz pokucie. Na swe odosobnienie wybrał jaskinię na skalistym przylądku, miejscu  ocalenia. Z biegiem czasu, dołączyli do niego inni eremici a dzięki ofiarności okolicznej szlachty, zbudowano tu kaplicę pod wezwaniem Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej, na wzór tej, która znajduje się na Górze Synaj. Kiedy nasz statek zbliżył się do przystani i znaleźliśmy się nieopodal eremu u podnóża skalnej ściany, tuż ponad lustrem wody, zauważyłam kilka niewielkich jaskiń i rozpadlin. Być może, to właśnie w jednej z nich schronił się dawno temu pazerny kupiec i późniejszy pustelnik oraz jego towarzysze? Zastanawiałam się  nad siłą ducha tych ludzi, którzy latami żyli w owych jamach o głodzie i chłodzie, mając na pociechę jedynie modlitwę. Myślałam też o tym, że niejednemu z nas dobrze by zrobił wstrząs, podobny do tego, jaki przeżył Alberto uczepiony do skały, kiedy śmierć zaglądała mu w oczy. Po takim przeżyciu niekoniecznie trzeba zostać pustelnikiem, czasem wystarczy, że zobaczymy nasze życie i świat we właściwych proporcjach...

Lombardzka Santa Caterina del Sasso to bardzo piękny obiekt, godny uwagi zarówno z racji niezwykłego położenia jak i architektury, może nie tyle wymyślnej, co pełnej smaku i w harmonii z otoczeniem w doskonały sposób wtopionej w otaczający pejzaż. Składa się on z niewielkiego, lecz bardzo pięknego kościoła, ozdobionego freskami z różnych epok, gdzie znajduje się relikwiarz z doczesnymi szczątkami błogosławionego Alberta Besozzi oraz kilku budynków klasztornych. Nad nimi góruje prosta, pozbawiona zbędnych ozdób dzwonnica a  pod nią znajduje się najstarsza część kościoła, pochodząca z XIII wieku. Całość powstawała na przestrzeni prawie czterystu lat; w tym czasie zmieniały się nie tylko style w architekturze i malarstwie, lecz również  zakony zasiedlające klasztor. Pod władzą Habsburgów, którzy zlikwidowali małe zgromadzenia mnisi opuścili go definitywnie; to sprawiło, że erem zaczął chylić się ku upadkowi. Przed kompletną ruiną uratował go dekret z 1914 roku, na mocy którego został zaliczony do pomników kultury i  przejęty przez państwo. Po niezbędnych, długotrwałych i żmudnych pracach konserwatorskich przeprowadzonych w latach osiemdziesiątych XX wieku, po raz pierwszy umożliwiono jego zwiedzanie. Zarówno w kościele jak i niewielkiej, dostępnej dla postronnych części klasztoru, można zobaczyć freski pochodzące z różnych epok oraz interesujące obrazy i witraże. 

Oprócz artystów, którzy  dziś są anonimowi, pozostawili tu swe dzieła zdolni, dobrze znający swój fach lombardzcy malarze: Giovanni Battista de Avocatis, Giovanni Crespi, znany pod przydomkiem  Cerano oraz syn Bernarda Luini, zwany Bernardino. W jednej z kaplic znajdują się relikwie dwóch zakonnic żyjących w XIV w okolicy Varese, błogosławionych Giulliany z Busto i Katarzyny z Pallanza (są to dwie miejscowości położone w niewielkiej odległości od Leggiuno). O ich życiu i zasługach dla lokalnej społeczności pisałam przy innej okazji  tutaj.

Z kościołem wiąże się jeszcze inna, interesująca opowieść. Mówi ona o tym, iż  w XVII wieku ogromne głazy, które oderwały się od urwiska, zamiast spaść, co mogło by zakończyć się zniszczeniem budynku, zawisły tuż nad nim. Wtedy  uznano to za cud, lecz mimo tej wiary w późniejszych czasach zostały one przezornie usunięte z obawy, iż cud może się więcej nie powtórzyć...

Jak zwykle zapraszam do Zdjęć Google gdzie można zobaczyć więcej zdjęć z tego przepięknego obiektu >

https://photos.google.com/album/AF1QipMKX3Br6pCduJ7zmhJp54xWuyKpHxrUR5IcJf_d?hl=pl